Rehber köpek eğitimi, her köpek sahibi tarafından ya da her köpek eğitmeni tarafından verilebilecek bir eğitim değildir. Bu eğitimi verecek kişiler alanında uzman eğitmenler olmalıdır, ayrıca rehber köpek eğitimi hakkında gerekli olan tüm bilgileri en ince ayrıntısına kadar bilmelidir. Çünkü rehber köpekler, alacakları eğitimle görme engelli insanlara göz, kulak ve ayak olacaktır. Bu nedenle eğitim sırasındaki en ufak bir hata kabul edilemez ve eğitim süreci baştan sona kadar titizlikle devam etmelidir.

Uzman bir engelli köpek eğitmeni tarafından verilmeyen rehber köpek eğitimi büyük sorunlara neden olabilir. Örneğin; görme engelli kişinin düşüp yaralanmasına ve başka türlü kazalara neden olabilirler. Dolayısıyla rehber köpek eğilirken asla disiplinden ve kazandırılması gereken özelliklerden taviz verilmemelidir.

Rehber köpek cinsleri zeki, çalışkan, atletik ve sabırlı köpekler arasından seçilir. Bu köpekler genellikle Golden Retriever, Alman Çoban Köpeği, Labrador Retriever, Kaniş ve Doberman gibi ırkların arasından seçilerek eğitilmektedir. Bu köpek ırklarına rehber köpek eğitimi vermek pek çok köpeğe göre daha kolay olduğu için bu köpekler eğitmenler tarafından en çok tercih edilen köpeklerdir. Ayrıca seçilen köpeklerin takip ve hafıza yetenekleri de gelişmiş olmalıdır. Çünkü yolda giderken rehber köpeklerin en çok takipçilik özellikleri ve hafızaları işine yarar. Rehber köpeklerin taşıması gereken bir diğer özellik insanlar ile iyi iletişim becerisine sahip olmaktır. Nedeni ise sürekli olarak insanlar ile muhatap olacak olmaları ve insanların bulundukları kalabalık ortamlarda sıkça vakit geçirecek olmalarıdır.

Rehber Köpekler Neden Eğitilir?

Rehber köpekler evde, dışarda, iş yerinde ve daha pek çok yerde sahibine kolaylık sağlamak üzere eğitilir. Onlar eşyaların yerini bilir, dolapları ve çekmecelerin açılıp kapanmasını bilir, bazı basit nesneler sahipleri tarafından istendiğinde onları sahiplerine getirir. Kısacası hayatın her alanında rehberlik yapmış oldukları kişilere yardımcı olurlar ve işlerini kolaylaştırırlar. Bu davranışları göstermeye eğitim süreci tamamlandıktan sonra başlarlar ve herhangi bir hastalık yaşamadıkları sürece hayatları boyunca insanlara rehberlik etmeye devam ederler.

Rehber Köpek Eğitimi Nasıl Verilir?

Rehber köpek eğitimi çok küçük yaştan itibaren başlayarak köpek eğitimi konusunda uzman eğitmenler tarafından verilir. Eğitim sürecine başladıktan sonra dersler asla aksatılmamalı ve ders aralıkları gereğinden fazla uzun tutulmalıdır. Rehber köpek eğitimi verilirken bazı noktalara da ayrıca dikkat edilmelidir.

Rehber Köpek Eğitiminde Dikkat Eğitimi

Rehber köpek eğitiminde dikkat eğitimi, köpeklerin işlerini daha iyi ve konsantre şekilde yapabilmeleri için verilen bir eğitimdir. Bu eğitim sayesinde rehber köpekler sadece işlerine odaklanmayı öğrenerek sahiplerine rehberlik yaparlar. Dikkat eğitimi verilirken köpeğin önüne düz bir çizgi çizilerek üzerinde yürümesi sağlanır ve ortamda bulunan diğer uyarıcılara karşı ilgisi en az seviyeye indirilir. Bu sayede köpeğin sadece sahibine odaklanması sağlanır ve sahibini doğru noktaya en kısa sürede ulaştırması beklenir.

Rehber Köpek Eğitiminde Engel Basamağı Eğitimi

Rehber köpek eğitmeninde engel basamağı eğitimi ile hem köpeğin hem de sahibinin güvenliği üst seviyeye çıkar. Çünkü rehber köpeğin, yürüyüş sırasında karşılaşacağı engelleri nasıl aşması gerektiği burada öğretilir. Bunun için eğitim sırasında köpeğin önüne engel basamağı ya da herhangi bir cisim koyulur. Ardından uzman eşliğinde bu engelin nasıl aşılacağı rehber köpeğe öğretilir. Sık tekrarlar sonucunda rehber köpek, kendisini ve sahibini bu engelin ardına nasıl geçireceğini öğrenir. Bu sayede yürüyüş sırasında görme engelli kişinin ya da rehber köpeğin başına gelecek olan kazalar engellenmiş olur. Çünkü en ufak bir dikkatsizlikte görme engelli kişi engele takılarak düşüp kendisi sakatlayabilir ya da rehber köpek kendisine zarar verebilir.

Rehber Köpek Temel İtaat Eğitimi

Rehber köpek temel itaat eğitimi, rehber köpek yetiştirebilmek için verilmesi gereken ilk eğitimdir. Çünkü görme engelli kişiler zaten kendilerine rehberlik edecek birini aradıkları için köpeğin görme engelli kişiyi dinlemesi gereklidir. Rehber köpek her koşulda sahibine itaat etmeli ve onu en doğru şekilde yönlendirmelidir. Rehber köpek temel itaat eğitimi, profesyonel bir eğitmen tarafından verildiğinde daha etkili olur, ayrıca eğitim süreci çabuk ve en doğru şekilde tamamlanmış olur. Bu eğitimden sonra rehber köpek, sahibinin yanından ayrılmadan yürür ve sahibi komut vermeden asla başka bir yere gitmeyi düşünmez. Takip eğitiminden sonra rehber köpeğin diğer komutları öğrenmesi gerekir ve sırayla hepsini öğrenene kadar bol tekrar yapılmalıdır. Öğreneceği komutlar arasında otur, kalk, yat, bekle, dur, gel, git ve dön gibi basit kelimeler olur. Rehber köpek temel itaat eğitimini tamamladıktan sonra artık sahibine daha iyi şekilde yol arkadaşlığı edecektir.

Rehber Köpek Sosyalleşme Eğitimi

Rehber köpek sosyalleşme eğitimi aldığında toplum içinde yaşamaya daha elverişli hale gelir. Toplum kurallarına daha rahat uyum sağlar ve kalabalık ortamlarda yaşamaya alışkın olur. Sahipleri ile dolaşmaya çıktıklarında ani gelişen olaylar karşısında panik olmaz ve korkmazlar, sadece işlerine odaklanırlar. Rehber köpek sosyalleşme eğitimi için köpek kreşleri en ideal yerlerden biridir. Rehber köpek buraya gönderilerek yeni çevreleri ve canlıları tanıma fırsatı elde eder. Diğer köpek ırkları ile ve insanlarla aynı ortamı paylaşmayı öğrenirler. Bu nedenle sosyalleşme eğitimi alan rehber köpekler her zaman işlerini daha iyi yaparlar ve yürüyüş sırasında tüm koşullara rağmen işlerine konsantre olurlar.

Rehber Köpek Cinsleri Nelerdir?

Rehber köpek cinsleri zeki, insan canlısı, soğuk kanlı ve sabırlı olur. Tüm bu özeliklere sahip olan köpek ırkları, rehber köpek olarak eğitilebilir. Ancak hayvan severler ve eğitmenler bazı köpek türlerini özel olarak rehber köpek eğitimi için seçmektedir. En çok tercih edilen rehber köpek cinsleri arasında şu köpek ırkları yer almaktadır:

• Golden Retriever

Golden Retriever ırkı köpekler en çok tercih edilen rehber köpek ırklarından ilkidir. Golden Retriever ırkı köpekler zeki ve insanlara yakın olmaları ile bilinir. Pek çok eğitimi zorluk çekmeden alabilirler. Onlar ayrıca evlerde en çok beslenen köpek ırkları arasında yer ve rehber köpek sahibi olmak isteyenlerin genelde ilk tercihi olurlar. Sahiplerini çok seven ve onlara itaat eden bir ırk olması onların tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden biridir.

• Labrador Retriever

Labrador Retriever cinsi köpekler güçlü, zeki ve insanlar ile ilişkileri iyi olan köpeklerdir. Günümüzde görme engelli kişiler onlardan rehber köpek olarak sıklıkla yararlanmaktadır. Onların sabrı, zekâsı ve eğitime açıl olması rehber köpek olarak seçilmesini sağlamıştır. Labrador Retriever ırkı köpekler verilen her görevi yerine getirmek ve sahiplerini mutlu etmek için ellerinden gelen her şeyi yaparlar. Ancak onlara kötü davranan ya da ilgilenmeyen kişileri de asla affetmez, bu nedenle onları sahiplenen hayvan severlerin bu özeliğini bilerek sahiplenmesi gerekir. Eğer onlara değer verilirse ömürlerinin sonlarına kadar sahiplerine rehberlik ederler.

• Kaniş (Toy Poodle)

Kaniş (Toy Poodle) ırkı köpekler, rehber köpek olarak eğitilen ve kullanılan bir başka köpek türüdür. Onlar dünya üzerinde en çok beslenen köpekler arasında yer almaktadır. Onların bu kadar çok tercih edilmesinin pek çok sebebi vardır. Örneğin; tüy dökmemeleri, kokularının olmaması, zeki olmaları, eğitime yatkın olmaları ve insanlarla iyi ilişkiler kuruyor olmaları bunlardan bazılarıdır. Bu nedenle insanlar onları hem evlerinde beslemektedir hem de rehber köpek olarak kullanmaktadırlar.

• Alman Çoban Köpeği

Alman Çoban Köpeği, rehber köpeğinin yanı sıra pek çok farklı alanda kullanılan bir köpek ırkıdır. Polisler, bekçiler, iş yeri sahipleri ve sıradan hayvan severler onlardan sıklıkla yararlanır. Onların zekâsı, gücü, sadık olması ve cana yakın olması bu kadar çok tercih edilmelerinin baş nedenleridir. Ayrıca Alman Çoban Köpeği eğitim almaya en yatkın köpekler arasında bulunmaktadır.

Rehber Köpeklerin Kullanıldığı Diğer Alanlar Nelerdir?

Rehber köpeğin kullanıldığı alanların başında görme engellilere rehberlik etmeleri gelir, ancak onlar bunun dışında birçok kişiye de yardımdı olmaktadır. Anksiyete bozukluğu olan hastalar, şeker hastaları, panik atak geçiren hastalar ve şeker hastaları rehber köpek kullanan diğer kişiler arasında yer alır. Rehber köpekler herhangi bir olumsuz durum sezdiklerinde hemen sahiplerine yardımcı olurlar ve aldıkları eğitim sayesinde öğrendiklerini uygularlar. Böylece sorunun büyümeden çözülmesini sağlarlar.

Rehber Köpekler Neler Yaparlar?

Rehber köpekler, sahiplerine kolaylık sağlamak için onlara rehberlik yaparlar ve görünmez kazalara engel olurlar. Örneğin; rehber köpekler asansör giriş ve çıkışlarında sahiplerini yönlendirirler, onların hata yapmasına ya da kendilerini sakatlamadan asansöre binmelerine yardımcı olurlar. Bunun dışında sahipleri ile yürüyüş yaptıkları sırada karşılarına çıkan engelleri sahiplerine bildirerek ikazda bulunurlar. Engellere takılmadan karşı tarafa geçebilmek için çaba harcarlar. Rehber köpeklerin bazıları şahıs koruma eğitimi de aldıkları için sahiplerini dışarıdan gelecek tehlikeye karşı korurlar. Saldırganlar kendilerine yaklaştığında anında sahiplerine uyarı verirler ve saldırıya karşılık vererek saldırganı etkisiz hale getirirler.

Rehber Köpekler Neden Sevilmez?

Rehber köpeklerin sevilmediği yönünde bir görüş bulunmaktadır. Çünkü insanlar rehber köpeklere yaklaşmak istediğinde kendilerini sevdirmezler ve ters tepkiler verirler. Bu durum onların kötü niyetli olduklarından değil, tamamen köpeğin, sahibini koruma iç güdüsünden kaynaklıdır. Rehber köpekler sahiplerini koruma eğitimi aldığı için dışarıdan herhangi biri onlara yaklaştığında hemen karşılık vermeye çalışırlar. Hatta bazen sevmeye çalışan kişilere bile saldırabilirler, bu durum da yaralanmalara sebep olabilir. Dolayısıyla rehber köpekler normalde zararlı canlılar değildirler ancak sahiplerini korumaya çalıştıkları için tehlikeli olabilmektedirler. Bu nedenle rehber köpeklere yaklaşmamak ve onlarla ilgilenmek daha iyi olacaktır.

Rehber Köpeklerin Tarihçesi

Rehber köpeklerin tarihçesi 1916 yılından itibaren başlamaktadır. Almanya içinde yer alan bir köpek okulunda ilk kez yetiştirilen rehber köpeklerin ortaya çıkma amacı, savaşta yaralanarak gözlerini kaybeden askere yarımcı olmaları için bir köpeğe ihtiyaç duyulmasıdır. İlk denemeler sonucunda başarılı veriler elde eden köpek okulu yetkilileri, rehber köpek yetiştirmeye ve eğitimi vermeye devam etmiştir. Bu okul daha sonra ülkenin pek çok yerine yayılmaya başlamıştır. Ardından başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere başka ülkelerde de yetiştirilmeye başlanmıştır.

Günümüzde rehber köpek eğitim merkezleri oldukça az sayıda bulunmaktadır. Çünkü rehber köpek yetiştirmek için de eğitmenin bazı eğitimlerden geçmesi gerekir. Bu nedenle sıradan eğitim merkezinde yer alan eğitmenler, rehber köpek eğitimi veremezler.

Rehber köpek eğitimi ve rehber köpeğin tarihçesi ana hatları ile bu şekildedir. Rehber köpek ihtiyacı olan engelli ve hasta vatandaşlar ilk olarak rehber köpek olmaya uygun bir köpek ırkı seçmelidir. Ardından çok donanımlı bir rehber köpek eğitim merkezine müracaat ederek köpeğine eğitim aldırmalıdır. Eğer eğitim almadan herhangi bir köpek türü ile yola çıkılırsa görme engelli kişilere ya da diğer hastalığı bulunan kişilere yarardan çok zarar verebilirler.